نقد فیلم شماره ۲۴ (Number 24) | شخصیت تاریخی گونار سونستبی
فیلم شماره ۲۴ اثری در ژانر درام جنگی است که با محوریت شخصیت تاریخی گونار سونستبی ساخته شده و یکی از جدی‌ترین تلاش‌های سینمای نروژ برای بازنمایی مقاومت ملی در دوران اشغال نازی‌ها به شمار می‌رود. در این فیلم، تماشاگر با ترکیبی از مستندات تاریخی، بازسازی‌های هنری و روایت‌های انسانی مواجه می‌شود که همگی در جهت ترسیم پرتره‌ای دقیق از یک قهرمان واقعی طراحی شده‌اند. فیلم Number 24 بر پایه شواهد تاریخی و با محوریت زندگی و عملکرد یکی از شناخته‌شده‌ترین چهره‌های مقاومت نروژ ساخته شده و تلاش می‌کند تا مخاطب را با مفهوم واقعی ایثار، شجاعت و پایداری آشنا سازد. با سرگرم پلاس همراه باشید.
گونار سونستبی، شخصیت اصلی فیلم، مردی است که در سنین جوانی، برخلاف جریان غالب جامعه، راهی سخت و پرخطر را انتخاب می‌کند. او به‌جای آنکه به زندگی عادی ادامه دهد، وارد مسیر مبارزه زیرزمینی می‌شود و در مقابل یکی از قدرتمندترین نیروهای نظامی قرن بیستم، یعنی ارتش نازی می‌ایستد. فیلم شماره ۲۴ از همان ابتدا با هوشمندی خاصی، مخاطب را وارد دنیای تصمیم‌گیری‌های سخت و شرایط دشوار این شخصیت می‌کند. بازیگری که نقش سونستبی را در دوران جوانی ایفا می‌کند، با ارائه طیفی از احساسات درونی شامل ترس، شک، امید و انگیزه، به‌خوبی موفق می‌شود این بار روانی را منتقل کند.
یکی از ویژگی‌های برجسته فیلم Number 24، ساختار روایی غیرخطی آن است. فیلم با صحنه‌ای از دوران پیری گونار سونستبی آغاز می‌شود؛ جایی که او به دانش‌آموزان درباره گذشته خود و اهمیت مقاومت سخن می‌گوید. همین ساختار باعث می‌شود که فیلم، در لایه‌های زمانی مختلف حرکت کند و به‌جای روایت خطی، تماشاگر را به عمق تجربیات عاطفی و فکری شخصیت ببرد. هر بازگشت به گذشته، نه‌فقط برای نمایش یک رویداد تاریخی بلکه برای برجسته کردن تأثیرات روانی آن واقعه بر شخصیت اصلی به کار می‌رود.
از لحاظ زیبایی‌شناختی، فیلم شماره ۲۴ با دقت فراوان در بازآفرینی فضای دهه ۱۹۴۰ نروژ ساخته شده است. طراحی لباس‌ها، لوکیشن‌ها و حتی نحوه حرکت دوربین، همگی در خدمت ایجاد واقع‌گرایی و اصالت هستند. کارگردان با استفاده از پالت رنگ‌های سرد، بر فضای خفقان‌آور اشغال تأکید کرده و حس انزوا، اضطراب و بی‌ثباتی را به‌خوبی منتقل می‌کند. این طراحی صحنه نه‌تنها از نظر بصری جذاب است، بلکه به‌عنوان یک ابزار برای شکل‌دهی به فضای درونی شخصیت‌ها نیز عمل می‌کند. فیلم Number 24 با استفاده از کادربندی‌های بسته در صحنه‌های داخلی و نماهای باز در لحظات تنهایی شخصیت، تضاد میان فشار بیرونی و کشمکش درونی را به‌وضوح به تصویر می‌کشد.
در بخش‌هایی از فیلم، مخاطب با عملیات‌های خرابکارانه‌ای مواجه می‌شود که به‌دست اعضای گروه مقاومت انجام می‌شوند. این سکانس‌ها نه‌تنها از نظر فنی با دقت بالا ساخته شده‌اند، بلکه در آن‌ها تلاش شده تا هیجان، استرس و خطر واقعی چنین اقداماتی نمایش داده شود. استفاده از دوربین روی دست، صدابرداری واقع‌گرایانه و تدوین سریع، باعث شده‌اند که حس قرار گرفتن در میدان عملیات به مخاطب منتقل شود. با این حال، فیلم هیچ‌گاه در دام اکشن صرف نمی‌افتد، بلکه تمرکز خود را بر پیامدهای انسانی و اخلاقی هر اقدام حفظ می‌کند. فیلم شماره ۲۴ در تلاش است تا نشان دهد که هر عملیات، فراتر از یک موفقیت نظامی، تأثیرات روانی و اجتماعی عمیقی دارد.
در بخش شخصیت‌پردازی، فیلم نه‌تنها به گونار سونستبی بلکه به برخی از اعضای کلیدی گروه مقاومت نیز توجه نشان می‌دهد. این افراد با ویژگی‌های شخصیتی متمایز، جهان‌بینی‌های متفاوت و گاهی تضادهای رفتاری به نمایش گذاشته شده‌اند. همین امر باعث می‌شود که مقاومت، تصویری یکپارچه و ایدئالیزه نداشته باشد. بلکه همچون هر جنبش واقعی، با تنش‌های درونی، شک و تردید، و حتی اشتباهاتی که رخ می‌دهند، به تصویر کشیده می‌شود. فیلم Number 24 این چندصدایی را به‌خوبی به نمایش می‌گذارد و از طریق آن، پیچیدگی تصمیم‌گیری در شرایط جنگ را برجسته می‌سازد.
یکی از وجوه بسیار انسانی فیلم شماره ۲۴، تمرکز آن بر زندگی شخصی گونار است. رابطه او با خانواده‌اش، خصوصاً مادرش که از ابتدا نگران جان فرزندش است، و همچنین ارتباط عاشقانه‌ای که در بستر شرایط بحرانی شکل می‌گیرد، به فیلم بعدی احساسی و عمیق می‌بخشد. گونار باید در هر لحظه انتخاب کند: آیا امنیت خانواده و عشق شخصی را فدای آرمان بزرگ‌تر مقاومت کند یا نه؟ این تضادها، انتخاب‌ها را برای شخصیت و نیز برای مخاطب، ملموس و دردناک می‌سازند.
از منظر فنی، فیلم‌نامه دارای انسجام ساختاری مطلوبی است. هیچ‌یک از صحنه‌ها زائد یا کش‌دار نیستند و هر صحنه کارکردی در پیشبرد داستان یا تکامل شخصیت‌ها دارد. دیالوگ‌ها نیز طبیعی، مستدل و متناسب با بافت تاریخی نوشته شده‌اند. لحظاتی از فیلم، به‌ویژه مکالمات میان اعضای مقاومت، حامل پیام‌های فلسفی و سیاسی مهمی درباره آزادی، مسئولیت فردی، و نقش مردم در برابر قدرت‌های سرکوبگر هستند. فیلم Number 24 از زبان شخصیت‌ها برای القای پیام استفاده می‌کند، نه از طریق شعار یا گفتارهای تصنعی.
موسیقی متن فیلم با اینکه در پس‌زمینه قرار دارد، اما با انتخابی هوشمندانه از تم‌های موسیقایی مینیمال و متناسب با فضای نروژ، به ساختار حسی فیلم کمک می‌کند. استفاده از سکوت در لحظات کلیدی نیز ابزار مؤثری است که در فیلم به‌کار رفته است. بسیاری از صحنه‌های تأثیرگذار فیلم بدون استفاده از موسیقی یا با حداقل افکت صوتی اجرا شده‌اند تا مخاطب فرصت تفکر و درک بهتر مفاهیم را داشته باشد.
همچنین باید به وجه آموزشی فیلم شماره ۲۴ نیز اشاره کرد. این اثر نه‌تنها سرگرم‌کننده یا دراماتیک است، بلکه نوعی بازنمایی تاریخی دقیق از یکی از دوره‌های حساس در تاریخ نروژ نیز محسوب می‌شود. برای بینندگانی که با مقاومت نروژ آشنا نیستند، این فیلم فرصتی فراهم می‌کند تا از طریق یک داستان انسانی و عمیق، درک درستی از شرایط اجتماعی، سیاسی و فرهنگی آن زمان به‌دست آورند.
در جمع‌بندی این بخش، می‌توان گفت که فیلم Number 24 نه‌تنها اثری برجسته در سینمای نروژ، بلکه نمونه‌ای قابل‌تأمل از فیلم‌های جنگی انسانی‌محور است. اثری که تلاش می‌کند قهرمان را نه از جنس افسانه، بلکه از جنس واقعیت نشان دهد. انسانی با تمام ضعف‌ها، ترس‌ها، امیدها و مسئولیت‌هایی که در دل یک بحران جهانی، مسیر خود را انتخاب کرده است.
ادامه تحلیل فیلم شماره ۲۴ به بررسی تأثیرات گسترده‌تر فرهنگی و بین‌المللی آن می‌پردازد. این فیلم نه‌تنها در چارچوب یک روایت ملی درباره مقاومت نروژ معنا پیدا می‌کند، بلکه با رویکردی جهانی به مفهوم ایستادگی در برابر ظلم می‌نگرد. فیلم Number 24 در مقیاس بین‌المللی، اثری است که ظرفیت آن را دارد که به‌عنوان نماینده‌ای از سینمای مقاومت در سطح جهان مطرح شود. موضوعاتی چون اخلاق در جنگ، وفاداری به میهن، هویت ملی و انتخاب‌های فردی در شرایط استثنایی، از جمله مضامینی هستند که برای هر بیننده‌ای در هر جغرافیایی قابل درک و تأمل‌برانگیز است.
بیشتر بخوانید:
نقد فیلم نقش دوم (The Second Act) | شانس دوم
یکی از نکات مهمی که در ساخت فیلم شماره ۲۴ رعایت شده، پرهیز از نگاه سیاه و سفید به مسئله اشغال و مقاومت است. فیلم به‌جای آنکه صرفاً نازی‌ها را به‌عنوان نیروهای اهریمنی و مطلقاً منفی نمایش دهد، تلاش می‌کند ساختار پیچیده جنگ را به تصویر بکشد؛ جایی که حتی در میان نیروهای اشغالگر نیز گاه تضاد، تردید یا رفتارهایی خارج از انتظار مشاهده می‌شود. این رویکرد، تصویری انسانی‌تر و البته واقع‌بینانه‌تر از یک دوره تاریک تاریخی ارائه می‌دهد. در عین حال، با نشان دادن قاطعیت و هوشمندی اعضای مقاومت، بر نقش فعال و هوشیار مردم در تعیین سرنوشت خود تأکید می‌شود.
از منظر روایت، فیلم Number 24 با بهره‌گیری از شگردهای سینمایی از جمله تدوین موازی و خلق تقابل زمانی، موفق می‌شود حس تداوم تاریخی و اهمیت انتقال تجربه را به نمایش بگذارد. صحنه‌های مربوط به دوران پیری گونار، که در آن‌ها با جوانان نسل جدید گفتگو می‌کند، پیام ضمنی فیلم را منتقل می‌کند: اینکه تجربه و آگاهی تاریخی، باید نسل به نسل منتقل شود تا اشتباهات گذشته تکرار نشوند. این تأکید بر حافظه تاریخی، نقطه قوتی مهم در فیلم به‌شمار می‌آید و آن را از سطح صرفاً داستان‌گو، به اثری با کارکرد اجتماعی ارتقا می‌دهد.
فیلم شماره ۲۴ همچنین به ابعاد رسانه‌ای و روان‌شناسی جنگ نیز توجه نشان می‌دهد. در برخی سکانس‌ها، تماشاگر می‌بیند که چگونه اطلاعات نادرست، شایعات و تبلیغات می‌توانند عملکرد نیروهای مقاومت را تحت تأثیر قرار دهند. این مسئله، همچنان در دنیای امروز نیز اهمیت دارد، به‌ویژه در زمان‌هایی که روایت‌های متضاد از یک رویداد واحد منتشر می‌شوند. کارگردان با اشاره‌ای ظریف به این جنبه، پلی میان گذشته و حال ایجاد می‌کند و مفهوم جنگ اطلاعاتی را نیز به‌گونه‌ای دراماتیک مورد بررسی قرار می‌دهد.
در سطح بازیگری، فیلم Number 24 مجموعه‌ای از اجراهای قوی و باورپذیر را به نمایش می‌گذارد. نقش مکمل‌هایی که هم‌رزمان گونار را ایفا می‌کنند، با وجود زمان محدود، موفق به خلق شخصیت‌هایی ماندگار می‌شوند. یکی از نکات قابل‌توجه، عدم استفاده از بازیگران بیش‌ازحد معروف در نقش‌های کلیدی است. این انتخاب، کمک کرده تا تمرکز تماشاگر بر شخصیت‌ها و داستان باقی بماند، نه بر شهرت بازیگران. همین تصمیم به طبیعی‌تر شدن اجراها و باورپذیری بیشتر روایت منجر شده است.
واکنش‌های منتقدان به فیلم شماره ۲۴ عمدتاً مثبت و تحسین‌برانگیز بوده است. تحلیلگران سینمایی از کشورهای مختلف، فیلم را نمونه‌ای از بازگشت قدرتمند سینمای اروپا به روایت‌های تاریخی دانسته‌اند. بسیاری از منتقدان معتقدند که این اثر، نه‌تنها به لحاظ ساختاری و روایی، بلکه به‌خاطر نوع نگاه متفکرانه و انسان‌گرایانه‌اش به جنگ، اثری متمایز محسوب می‌شود. فیلم Number 24 از نگاه برخی تحلیلگران حتی قابلیت مقایسه با آثار مطرح سینمای مقاومت همچون «ارتش سایه‌ها» (ژان‌پیر ملویل) را دارد. اما در عین حال، هویت بومی خود را حفظ کرده و تصویری منحصربه‌فرد از تجربه نروژی‌ها در برابر فاشیسم ارائه می‌دهد.
در جشنواره‌های بین‌المللی نیز، فیلم توانسته توجهات قابل‌توجهی را به خود جلب کند. در فستیوال‌های فیلم اروپایی، مانند برلیناله و گوتنبرگ، فیلم با استقبال مخاطبان روبه‌رو شد و نامزد دریافت چندین جایزه در بخش فیلم‌های تاریخی و درام‌های سیاسی شد. این موفقیت‌ها نه‌تنها نشان‌دهنده کیفیت بالای ساخت و روایت فیلم هستند، بلکه بر ظرفیت جهانی داستان‌های محلی نیز تأکید دارند. فیلم شماره ۲۴ به‌خوبی نشان می‌دهد که حتی در چارچوب یک تاریخ خاص ملی، می‌توان روایتی ساخت که برای مخاطب بین‌المللی نیز الهام‌بخش و آموزنده باشد.
پیام اصلی فیلم، نه‌تنها درباره مقاومت فیزیکی، بلکه درباره ایستادگی در برابر تحریف حقیقت، فراموشی تاریخ و بی‌تفاوتی جمعی است. گونار سونستبی، که در پایان فیلم به‌عنوان پیرمردی اندیشمند و آگاه معرفی می‌شود، نماد پیروزی درونی و ماندگار انسانی است که نه‌فقط بر دشمن خارجی، بلکه بر ترس، وسوسه و فراموشی پیروز شده است. این پیام برای جهانی که هنوز با اشکال مختلف سرکوب، جنگ و بی‌عدالتی مواجه است، اهمیتی دوچندان دارد.
همچنین، فیلم Number 24 با قدرت تمام این سوال را مطرح می‌کند که قهرمان کیست؟ آیا قهرمان کسی است که تفنگ به دست می‌گیرد و می‌جنگد، یا کسی است که در سکوت و در دل مردم، دروغ را افشا می‌کند، حقیقت را پاس می‌دارد و از آزادی دفاع می‌کند؟ این پرسشی بنیادین است که فیلم با ظرافت بسیار، ذهن مخاطب را به آن مشغول می‌کند. در اینجا، فیلم از حالت یک اثر تاریخی فراتر می‌رود و به یک تأمل فلسفی بدل می‌شود؛ تأملی درباره هویت، انتخاب، و معنای زندگی در بحران.
از لحاظ سینمایی، فیلم شماره ۲۴ را می‌توان ترکیبی موفق از درام کلاسیک و سینمای مدرن دانست. استفاده از تکنیک‌های سینمای واقع‌گرا در کنار تمهیدات دراماتیک، باعث شده تا فیلم برای مخاطب امروزی نیز جذابیت داشته باشد. نه روایت کند و خشک تاریخی است، نه صرفاً یک فیلم حادثه‌ای؛ بلکه اثری است که تعادل میان روایت، تحلیل و احساس را به‌خوبی برقرار کرده است.
در پایان می‌توان گفت فیلم شماره ۲۴ از آن دسته آثار سینمایی است که نه‌تنها اطلاعات تاریخی به بیننده می‌دهد، بلکه با ایجاد ارتباط عاطفی و فکری، او را به واکاوی مفاهیم بنیادین وادار می‌سازد. این فیلم می‌تواند برای پژوهشگران تاریخ، علاقه‌مندان به سینمای مقاومت، و حتی فعالان اجتماعی و فرهنگی الهام‌بخش باشد. از دل داستان یک فرد، تصویری جمعی از جامعه‌ای مقاوم و آگاه شکل می‌گیرد. فیلم Number 24، یادآور این نکته است که تاریخ، تنها با روایت‌های مکتوب یا اسناد رسمی زنده نمی‌ماند؛ بلکه از طریق داستان‌های انسانی، از دل انتخاب‌های شخصی، و از زبان هنر، نسل به نسل منتقل می‌شود.
در دنیای امروز که رسانه‌ها و حافظه تاریخی اغلب مورد هجمه واقع می‌شوند، چنین آثاری ارزش دوچندان دارند. فیلم شماره ۲۴ نه‌تنها یک فیلم تماشایی است، بلکه سندی زنده از ایستادگی، آگاهی و وجدان انسانی است. داستان آن‌قدر قدرتمند است که بتواند بینندگان را به فکر فرو برد، آن‌ها را برانگیزد، و شاید حتی در تصمیمات آینده‌شان، الهام‌بخش باشد.
